De bodemvitaliteit in de landbouw gaat op verschillende plaatsen in Brabant sluipenderwijs achteruit. Het doel van het project BodemUP 2.0 is om (bodem)maatregelen toe te passen en daarmee de bodemvitaliteit en waterkwaliteit te verbeteren. Binnen BodemUP 2.0 gaan 1800 agrariërs in Noord-Brabant maatregelen toepassen op hun percelen. Bij enkele van deze bedrijven, de demobedrijven, monitoren we de effecten van de toegepaste maatregel in meer detail, en vergelijken deze met een (deel van een) perceel zónder de maatregel. In deze rapportage beschrijven we de voortgang over 2024.
Het aantal deelnemers aan BodemUP is in 2024 gegroeid met 482 tot 650 deelnemers die individueel worden begeleid. Ondanks de toename van het aantal deelnemers, bleven de KPI's en bedrijfsscores stijgen. De meest gekozen (bodem)maatregelen betroffen de thema’s bemesting, teelt en bodemkwaliteit. De meest impactvolle maatregelen werden echter minder vaak gekozen, ondanks dat ze worden aanbevolen binnen het BedrijfsBodemWaterPlan (BBWP). Dit kan te maken hebben met de drempels voor de implementatie van deze maatregelen.
De BodemUP deelnemersgroep scoort gemiddeld ruim voldoende voor bodemkwaliteit: de score voor chemie is voor de BodemUP deelnemers gemiddeld 0.78 met een range van 0.33-0.99. Voor structuur is het gemiddelde 0.79, voor biologie en milieu respectievelijk 0.90 en 0.83. De scores van de BodemUP deelnemers overlappen grotendeels met de score over de gehele provincie Noord Brabant. Ook op andere vlakken, zoals bodemeigenschappen, bodemtype, gewas-soort en grondwatertrappen zijn de BodemUP deelnemers representatief voor de provincie Noord-Brabant. De gemiddelde BBWP totaalscore van de BodemUP-deelnemers was 63 zonder maatregelen (op een schaal van 0 tot 100). Mét maatregelen neemt deze score toe tot 84, en dit is komt vooral door een hogere score op nutriëntenbenutting en N-uitspoeling naar het grondwater. Dit betekent dat BodemUP een aanzienlijke impact kan hebben op bodem- en waterkwaliteit.
In 2024 zijn er 12 demobedrijven geworven met in totaal 14 demo’s. Deze bedrijven vallen onder verschillende sectoren en liggen verspreid over de waterschapsgebieden. Er zijn 11 demo’s bemonsterd en gestart (de 12e is laat in het jaar geworven) met verschillende maatregelen, zoals anders bemesten, niet-kerende grondbewerking, en groenbemesters. Metingen aan de waterkwaliteit voor de regio’s van de demobedrijven laten zien dat de KRW status voor oppervlaktewater in de meeste gevallen matig tot slecht is, en dat er dus emissiereductie van N en P nodig zijn. In het ondiepe grondwater is de nitraatstatus variabel (goed tot slecht). De bodemvitaliteit voor de demopercelen verschilt tussen de demobedrijven, maar is over het algemeen vergelijkbaar met andere Nederlandse landbouwpercelen. De hoeveelheid minerale stikstof in de bodem in het najaar verschilt sterk tussen de percelen, maar is voor enkele percelen erg hoog. Dit vormt een risico voor stikstofuitspoeling. Het beter afstemmen van bemesting op de mineralisatie uit de bodem en de stikstofbehoefte van het gewas kan mogelijk dit risico verlagen. Ten slotte analyseren we voor drie demobedrijven effecten van de toegepaste maatregel.