Op weg naar een regeneratieve landbouwsector in Nederland

Regeneratieve landbouw is een vorm van landbouw die rekening houdt met het volledige ecosysteem, dus met bodem, water, planten, dieren en gezondheid van het bedrijf. Het is echter niet duidelijk welke agrarische maatregelen precies bijdragen aan zo’n systeem. Ook hebben agrarische ondernemers te weinig kennis over een regeneratieve bedrijfsvoering. Het project ReGeNL heeft als doel samen met ruim duizend boeren de kennis en vaardigheden te vergroten en boeren te ondersteunen om regeneratief te gaan werken. Hoe pakken we dat aan?  

Huidig landbouwsysteem loopt vast

Het huidige landbouwsysteem overschrijdt de draagkracht van onze leefomgeving. De focus op hoge productie leidt tot uitputting van de bodem, klimaatverandering, verslechterde waterkwaliteit en verlies van biodiversiteit. Regeneratieve landbouw kan een oplossing vormen, want deze combineert voedselproductie met het herstel van ecosystemen, gezonde mensen en dieren, en verbetering van de bodemgezondheid. Ook de financiële gezondheid van het bedrijf telt mee. Een grootschalige transitie naar regeneratieve landbouw kan daarom bijdragen aan het oplossen van brede milieuproblematiek van Nederland.

Lastige stap naar regeneratief boeren

Maar een transitie naar een regeneratief bedrijfsmodel is voor veel boeren nu risicovol en onzeker. Er zijn namelijk nog geen rendabele verdienmodellen, die de maatschappelijke en ecologische diensten zoals schoon water, biodiversiteit en landschapselementen belonen. Bovendien komen er bij de transitie hoge investeringen en transitiekosten kijken. Ook is er weinig kennis over welke precieze maatregelen nu bijdragen aan regeneratieve landbouw. Tot slot ontbreekt de kennisverspreiding rond regeneratieve landbouw, waardoor boeren, die graag anders willen werken, niet altijd weten hoe. Het doel van het project ReGeNL is dat we deze knelpunten wegnemen.

Samen met ruim duizend boeren

In het project ReGeNL werken we aan een regeneratieve, rendabele, en maatschappelijk gedreven landbouwsector voor Nederland. Als Louis Bolk Instituut doen we dat samen met vele boeren en 54 andere partners in Nederland, waaronder boerencoöperaties, onderwijsinstellingen, ketenpartijen, financiële instellingen, en kennisinstellingen. Met honderd boerenpioniers ontwikkelen we regeneratieve bedrijfsmodellen, en met duizend boeren en ketenpartners en betrokken gebiedspartijen maken we de transitie naar regeneratieve landbouw. Verder worden er tienduizend toekomstige boeren en adviseurs opgeleid in regeneratieve landbouw.

Focus op de bodem

Samen met Wageningen University & Research onderzoeken we welke bodemmaatregelen bijdragen aan een efficiënte kringloop van nutriënten en verminderde uitspoeling, zowel nu als in een veranderend klimaat. Ook werken we aan het doorontwikkelen van onze koolstof- en stikstofplanner NDICEA, zodat deze tool regeneratieve bodemmaatregelen kan voorspellen. En samen met andere partners zetten we leernetwerken op voor boeren rondom onder andere regeneratief begrazen, groenbemesters, biologische landbouw en verbinding stad en platteland. Ten slotte dragen we bij aan het opzetten van een effectieve beloningssystematiek voor regeneratieve landbouw, waarmee boeren vergoed kunnen worden voor de bijdragen aan gezonde voeding, biodiversiteit, en een gezonde leefomgeving. We werken dus vanuit boerenperspectief, gebiedsperspectief en ketenperspectief met een sectorbreed consortium.

Transitie in volle gang

Met de inzichten die we tussen 2024 en 2030 opdoen, is de transitie naar regeneratieve landbouw in volle gang: we optimaliseren regeneratieve bedrijfsmodellen en creëren verder draagvlak voor duurzame landbouw, zowel bij de vele betrokken boeren als bij de volgende generatie boeren. Met de resultaten dragen we bij aan diverse milieu- en klimaatdoelen, zowel nationaal als internationaal. Van de inzichten profiteren dus ook provinciale en nationale overheden, coöperaties en kennisinstellingen. Ook in dit project kunnen we als Bolkinstituut onze expertise inzetten met onderzoek in de praktijk met uitkomsten die resulteren in praktische tools. Ook onze ervaring met participatieve processen is een pré. Kijk op https://regenl.nl voor meer informatie.