Een mengteelt kan bijvoorbeeld als rustgewas worden ingezet met graan en een peulvrucht. Dit zorgt voor een hoge diversiteit, goede onkruidonderdrukking, minder legeringsgevoeligheid, hoge eiwitopbrengst en gezonde bodemcondities. In de wetenschappelijke literatuur zijn de voordelen van mengteelten breed aangetoond. In het Europese project Remix is onderzocht hoe mengteelten het beste in de praktijk gestimuleerd kunnen worden. In het EU-project Liveseed is o.a. gekeken naar de veredeling van rassen om deze geschikter te maken voor mengteelt.
Mengteelten in de praktijk
Sommige agrarische ondernemers hebben al enige ervaring met mengteelten. Denk bijvoorbeeld aan lupine met graan of graan gecombineerd met klaver. Vlinderbloemige soorten zoals klaver en lupine gebruiken en binden stikstof uit de lucht en mobiliseren fosfaat. Feit is wel dat het mengen van teelten in de praktijk niet eenvoudig is. Het zaaien, onderhouden en oogsten van gemengde gewassen is ingewikkelder dan bij enkelvoudige teelten. Tevens geeft de opbrengst van een mengteelt nog wisselende resultaten, soms pakt het positiever uit, maar soms ook negatiever vergeleken met een monoteelt.
Remix-project
In het Remix-project is daarom onderzocht hoe mengteelten zo goed mogelijk geïmplementeerd kunnen worden op het agrarische bedrijf. Bij het onderzoek waren maar liefst 23 Europese onderzoeksinstituten en universiteiten betrokken. De onderzoekers keken nationaal naar de biodiversiteit boven en onder de grond, en onderzochten het effect van mengteelten op hardnekkige bodemproblemen zoals aaltjes. Onze onderzoekers keken specifiek naar de methodologie van ketengericht werken en onderzochten hoe Nederlandse akkerbouwgewassen veredeld en geschikt gemaakt kunnen worden voor mengteelt.
Jaarlijks zijn verschillende proefvelden aangelegd met granen en peulvruchten als veldbonen en lupines. Het onderzoek draagt bij aan de zoektocht naar gezonde gewassen en natuurinclusieve teeltmethodes. Op de proefvelden is veel te zien en in het programma was nadrukkelijk ruimte opgenomen voor discussie en kennisuitwisseling.
Multi-actor benadering in het onderzoek
Dankzij de deelname van alle schakels in de keten (boeren, handel, verwerkers en fabrikanten) is de kans groter dat mengteelten nadien succesvol geïmplementeerd kunnen worden. Tijdens het onderzoekstraject konden de ketenpartijen namelijk samen oplossingen verzinnen voor praktische problemen die zich in een mengteelt voordoen. Naast onderzoek was er in het project ook veel aandacht voor kennisverspreiding. Zo organiseerden we ieder jaar een velddag en een bijeenkomst na het teeltseizoen om de resultaten van dat jaar te delen met alle betrokkenen en geïnteresseerden. Daarnaast zijn in de EU-projecten door andere partners portals ontwikkeld met overzichtelijke informatie over mogelijke combinaties van gewassen, voor- en nadelen, nutriëntenefficiëntie, etc.
Organisatie
De projecten Liveseed en REMIX zijn gefinancierd vanuit het Europese Horizon 2020-programma.
Het Franse onderzoeksinstituut INRA coördineerde het REMIX project dat in 11 Europese lidstaten werd uitgevoerd.
Het project Liveseed werd gecoördineerd door IFOAM Organics Europe. Hierbij waren 50 partners betrokken in 17 Europese lidstaten.