'Mensen die op onregelmatige tijden eten, hebben vaker overgewicht'

Voor onze gezondheid maakt het niet alleen uit wát we eten, maar ook wannéér we dat doen, blijkt uit onderzoek op het gebied van chrononutrition. Voedingswetenschapper Gerda Pot: "Een calorie is niet op elk moment dezelfde calorie."

Door: Dorien Dijkhuis, gepubliceerd op NU.nl op 15-10-2020


Wat bedoelt u met 'een calorie is niet altijd dezelfde calorie'?
"Dat het uitmaakt wannéér je eet. Op het ene moment gaat het lichaam anders met een calorie om dan op het andere moment. Dat blijkt uit allerlei onderzoeken, onder andere bij muizen."

"Muizen zijn van nature nachtdieren. Overdag eten, dus tijdens hun 'nacht', zorgt er bij muizen voor dat ze veel dikker worden dan wanneer ze diezelfde hoeveelheid calorieën 's nachts (hun 'dag', red.) zouden eten."

Hoe kan dat?
"Het heeft alles met de biologische klok te maken. Die zorgt ervoor dat de fysiologische processen goed verlopen door het aansturen van allerlei klokken in onze organen. De biologische klok loopt voor de meeste mensen niet precies met een ritme van 24 uur. Om hem in de pas met de wereld om ons heen te laten lopen, die wel een ritme van exact 24 uur aanhoudt, heeft hij twee zogenoemde 'zeitgebers': daglicht en eten."

"Wanneer je op ongewone tijden eet, gebeurt er hetzelfde als wanneer je op abnormale tijden licht 'binnenkrijgt'. Je biologische klok raakt in de war."

Wat gaat er dan mis?
"Allerlei processen raken verstoord. Zo kunnen de klokken van de lever en de alvleesklier die de bloedsuikerspiegel regelen, uit de pas gaan lopen. En organen die bij de spijsvertering betrokken zijn. Die zijn op het moment dat er voedsel binnenkomt dan nog niet klaar voor hun taak. Het ge-volg: de vertering verloopt minder efficiënt."

"Dat effect is groot, blijkt uit mijn eigen onderzoek 1 2: hoewel mensen die op onregelmatige tijden eten doorgaans minder calorieën binnenkrijgen, kampen ze toch vaker met overgewicht."

Regelmaat dus. We moeten eten op gezette tijden?
"Precies. Drie keer per dag op ongeveer dezelfde tijdstippen. Dat houdt de biologische klok in de maat. Het zorgt er bovendien voor dat we langere periodes níet eten. We halen tegenwoordig een derde van onze dagelijkse calorieën uit tussendoortjes. De biologische klok raakt daardoor in de war. Bovendien krijgt het lichaam dan geen tijd om noodzakelijk 'onderhoud' te plegen en de rom-mel op te ruimen."

Wat is de beste tijd om de hoofdmaaltijd te nemen?
"Als je kijkt naar de glucosespiegels gedurende de dag, zie je dat we 's ochtends overwegend efficiënter suikers verbranden. Daaruit zou je kunnen afleiden dat je 's ochtends het best je koolhydra-ten kunt nemen. Ontbijt dus als een koning."

Geldt dat voor iedereen?
"Op welk tijdstip je moet eten voor de meest efficiënte verbranding verschilt van persoon tot persoon. Het hangt er bijvoorbeeld van af of je een ochtend- of avondmens bent. Onderzoek wijst wel uit dat de grootste maaltijd het best rond de middag kan worden gegeten. 's Avonds verbranden we voedsel doorgaans trager en minder efficiënt."

Gerda Pot is als voedingswetenschapper en onderzoeker chrononutrition verbonden aan het Louis Bolk Instituut en King's College London.

Geplaatst op:
15-10-2020