Van ruwvoer (= product waarvan minimaal de helft van de drogestof uit ruwe celstof bestaat) is bekend dat het onder proefomstandigheden verenpikken kan verminderen en de darmgezondheid kan stimuleren. Verbetering van de diergezondheid betekent ook een beter dierenwelzijn. Vermindering van uitval en bevorderen van een intact verenkleed zijn hierbij belangrijke parameters. Biologische pluimveehouders zijn verplicht hennen ruwvoer aan te bieden. In een project dat is uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut is op enkele gangbare- en biologische praktijkbedrijven gekeken of het structureel aanbieden van ruwvoer (gedroogd gehakseld gras of luzerne t.o.v. een controlegroep) positieve effecten heeft op leghennen, met name qua gedrag, diergezondheid,en productie. Omdat het qua leerproces en aanpassing van het verteringssysteem belangrijk is dat hennen reeds op jonge leeftijd structureel met ruwvoer in aanraking zijn geweest, zijn observaties en metingen ook in de opfokperiode uitgevoerd. De resultaten van het onderzoek laten zien dat het verstrekken van ruwvoer meerdere positieve effecten heeft op het gedrag van de hennen, zoals het beter verspreiden over het huisvestingssysteem (zowel binnen als buiten) en dat de hennen meer tijd besteden aan functioneel pikgedrag. Dat laatste wordt zichtbaar door meer scharrel- en fourageergedrag. Daarnaast biedt ruwvoer meer structuur (deeltjesgrootte) en stimuleert zo de ontwikkeling van het maag-darmkanaal van de hennen. Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat vezels in het voer het relatief gewicht van alle segmenten van het maag-darmkanaal verhoogt met uitzondering van de twaalfvingerige darm (Summers en Leeson, 1986; Gonzalez-Alvarado et al., 2007, 2008). Met name de spiermaag was goed ontwikkeld bij de dieren die ruwvoer konden opnemen. Een beter ontwikkelde spiermaag is gunstig voor leghennen. Het stelt de hennen in staat om bij de start van de leg tot een hogere voeropname te komen en hiermee tekorten te voorkomen. Ondervoeding bij de start van de leg kan later leiden tot problemen zoals slechte productieprestaties en gezondheidsproblemen zoals bijvoorbeeld het vette lever syndroom (referentie). Een goede ontwikkeling van het maagdarmkanaal bij opfokhennen is dus uitermate belangrijk om later problemen met leververvetting te voorkomen. Bij de afwezigheid van ruwvoer (ondanks strooisel) zagen wij bij de controlegroep opname van donsveren als vervanging van vezels. Ruwvoer had ook een positief effect op de strooisel- en/of mestkwaliteit. Als gevolg van het hogere gehalte aan onoplosbare vezels in de mest is de mest droger waardoor de poten schoner en droger blijven. Tijdens de opfok was er bij beide koppels een uitbraak van coccidiose. De hennen die ruwvoer kregen bleken veel beter in staat om met deze coccidioseuitbraak om te gaan dan de controlegroep. Dit laatste werd vooral duidelijk door zichtbaar verhoogde stress en onderlinge agitatie in de niet-ruwvoer groep, hetgeen mogelijk een voorloper van verenpikken is. Vanuit de onderzoeken concluderen we dat het verstrekken van ruwvoer bijdraagt aan een gezonde opfok- en leghennensector. Het heeft een remmend effect op verenpikken en het stimuleert de darmgezondheid. Het aanbieden van ruwvoer wordt door pluimveehouders gezien als een praktische mogelijkheid om diergedrag, diergezondheid en het dierwelzijn van leghennen te bevorderen.
"
"Deze presentatie is gehouden op het SCWD symposium "Antibiotica in de veehouderij: Hoezo geen alternatieven?!" op 17 september 2011 te Driebergen.
Using roughage to increase health and animal welfare of laying hens is discussed. Presentation used at SCWD symposium "Antibiotica in de veehouderij: Hoezo geen alternatieven?!" (Antibiotics in animal keeping: who says there are no alternatives!?) on 17 September 17, 2011 at Driebergen, the Netherlands.